Kur'an ve Sünnet
   
 
  Bazı Fırkaların İman ve Kader Hakkındaki Görüşleri .

بســـم الله الرحمن الرحيم

 

Bazı Fırkaların İman ve Kader Hakkındaki Görüşleri.

 

Cehm b. Safvân, sıfatları inkâr ediyor ve cebr görüşünü ileri sürüyordu. Cehm'in görüşünün özü budur. Ancak emir ve nehyin, sevap (mükâfat) ve cezanın varlığını kabul etmekle O, müşriklerden ayrılmıştır. Şu da var ki, Cehm ve O'na tâbi olanlar irca (İmanla birlikte insana ma'siyetin zararı yoktur) görüşünü benimsiyordu ve onlar nezdinde emir ve nehyin, sevap (mükâfat) ve cezanın önemi azalıyordu.

Neccâriyye, Dırâriyye ve diğerleri, sıfatların inkârı konusunda O'na yaklaştıkları gibi, kader ve imana dair meselelerde de Cehm'e yakınlık arz ederler.

(Cehm, b. Safvân ,(128/745): Cehmiye mezhebinin kurucusudur. Sapık görüşlerinden dolayı öldürülmüştür. (ez-Zirikli, el-A'lâm, 2/138)

(Neccâriyye: Ebû Abdullah Hüseyn b. Muhammed en-Neccâr'ın (v. 220/835) kurucusu olduğu mezhep. Kendi içinde Bergûsiyye, Za'ferâniyye ve Müstedrike kollarına ayrılır, sıfatları nefyederler.)

(Dırâriyye: Basra Mu'tezilesi'nin ilk âlimlerinden Ebû Amr Dırâr b. Amr el-Gatafânî el-Kûfî'nin (v. 200/815 [?]) görüşlerini benimseyenlere verilen ad.)

Küllâbiyye ve Eş'ariyye ise sıfatlar konusunda bunlardan daha iyidir; zira onlar Allah'ın fiilî sıfatlarının varlığını kabul ederler. Bunların imamları, başka bir yerde görüşlerini ayrıntılı biçimde anlattığım gibi, haberi sıfatları da isbat ederler. Kader ve isim ve hükümlere dair bahislerde ise görüşleri birbirine yakındır. (İman ve küfür ile ilgili konularda kişiye iman durumuna göre verilecek isim ve hakkında verilecek hükümler.)

Küllâbiyye, Eş'arî'nin de izinden gittiği Ebû Muhammed Abdillâh b. Sa'îd b. Küllâb'a tâbi olanlardır. İbn Küllâb'ın, Haris el-Muhâsibî ve Ebü'l-Abbâs el-Kalânisî gibi taraftarları ise sözü geçen meselelerde Eş'ariyye'den daha iyidir.

(Ebû Abdullah el-Hâris b. Esed el-Muhâsibî (v. 243/858) ve Ebü'l-Abbâs Ahmed b. İbrahim b. Abdillâh el-Kalânisî (v. IV./X. yy. başları [?]), Mu'tezile karşısında zayıf kalan Selef akaidini kelâmı delillerle teyit etmeye başlayan ilk Sünnî kelâmcı olarak bilinen Ebû Muhammed Abdullah b. Sa'îd b. Küllâb el-Kattân el-Basrî (v. 240/854 [?]) ile birlikte Selef anlayışı ile Ehl-i Sünnet kelâmı arasında geçiş dönemini temsil eden şahsiyetlerdir.)

Kişi, selef ve imamlara ne kadar yakın olursa, görüşü de o kadar üstün ve efdal olur.

Kerrâmiyye'nin iman konusundaki görüşü ise, herkesi geride bırakacak tarzda bir inkarcı (münker) görüştür. Onlar imanı, kalbin tasdiki bulunmasa bile dilin ikrar etmesi olarak görmüşlerdir. Dolayısıyla münafığın mü'min olduğu fakat ebedî olarak Cehennem'de kalacağı görüşündedirler. Bu şekilde, hüküm hususunda değil, fakat sadece isim hususunda Cemaat'ten ayrılmışlardır. Sıfatlar, kader ve va'îd konularında ise, görüşleri itibariyle Sünnet'e muhalif / aykırı düşen pek çok kelâmcı grubuna benzerler.

Mu'tezile'ye gelince, onlar sıfatları inkâr/nefy ederek Cehm'in görüşüne yaklaşırlar. Ancak (Cehm'in aksine) kaderi de inkâr ederler. Bunlar -emr bi'l-ma'rûf ve nehy ani'l-münker ile va'd ve va'îd konularına fazla önem verip aşırı gitmekle birlikte- kaderi yalanlarlar; dolayısıyla bu konuda onlarda bir tür şirk söz konusudur.

Hemen şunu da belirtelim ki:

Kaderi inkâr edip emr bi'l-ma'rûf ve nehy ani'l-münker ile va'd ve va'îdi kabul etmek, bunları inkâr edip kaderi kabul etmekten daha iyidir.

Bu sebeple sahabe ve tabiîn zamanında emr bi'l-ma'rûf ve nehy ani'l-münker ile va'd ve va'îdi inkâr eden kimse çıkmamıştır. Ancak bunların zamanında Haricîler (Harûriyye) gibi Kaderiyye de ortaya çıkmıştır.

Bid'atlerin ilk ortaya çıkanı en gizli olanıdır. (Önce, bid'atlerin daha gizli olanları ortaya çıkar) Nübüvvet nuruna dayanan kimseler zayıfladıkça bid'at güçlenir.

Kevnî hakikati görüp emir ve nehye sırt çeviren mezkûr mutasavvıflar, kaderi inkâr eden Mu'tezile ve benzerlerinden daha kötüdür. Bunlar (Mu'tezile) Mecûsîler'e, onlar (mutasavvıflar) da:

"Şayet Allah dileseydi, biz ve babalarımız / atalarımız şirk koşmazdık ve hiçbir şeyi de haram kılmazdık." (En'âm 6/148) diyen müşriklere benzerler.

Müşrikler ise Mecûsîler'den daha kötüdür.

 


Facebook beğen
 
Kur.an ve Sünnet
 
Kur'an ve Sünnet
Kur'an ve Sünnet
 
Kur'an ve Sünnet
Kur'an ve Sünnet
 
Kur'an ve Sünnet
Kur'an ve Sünnet
 
Kur'an ve Sünnet
 
Kur'an ve Sünnet
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol