Beyhaki'nin görüşü :

İbn Abdilberr'in çağdaşı Hafız Ebû Bekr el-Beyhakî, Ebu'l-Hasen el-Eş'ari'nin ashabı, Kelâmcılara bağlılığına ve onları savunmasına rağmen «el-Esmâ ve's-Sıfât» adlı kitabında şöyle demektedir :
«İki elin iki sıfat olarak -iki organ olması yönüyle değil- isbatı babı». Bu konuda sözü doğru olan (Peygamber) haber verdiğinden dolayı, bu iki sıfatı kabul etmek gerekir. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: «Ey İblis, iki elimle yarattığıma secde etmekten seni alıkoyan nedir?»(209), «Hayır, Allah'ın, iki eli de açıktır»(210).
Bey hak i, bu konudaki sahih hadisleri de zikreder/Meselâ; şefaatle ilgili hadiste: «Ey Âdem, sen insanlığın atasısın; Allah kendi eliyle seni yarattı»(211) buyurmaktadır. Müttefekun aleyh olan bir hadiste: «Ey Mûsâ, Allah kendisine, hitap edip konuşmak için seni seçti ve sana eliyle levhaları yazdı». Bir rivayette ise: «Tevrat'ı sana kendi eliyle yazdı»(212) denilmektedir. Müslim'in Sahih'inde ise şöyle denilmektedir: «Allah velilerinin kerametini kendi eliyle Adn cennetine dikti»(213). Yine bir hadiste şöyle buyurulmaktadır: «Kıyamet günü yeryüzü bir somun ekmek gibi olur. Allah cennet ehline ikram etmek üzere onu avucunda evirip çevirir. Tıpkı sizden birinizin bazlamasını (tandıra koyup pişinceye kadar) evirip çevirdiği gibi»(214).
Beyhakî bu arada şu aşağıdaki hadisleri de zikreder: «İş, benim elimdedir»(215). «İyilik senin ellerinindir»(216). Muhammed'in canı elinde olana yemin ederim ki Allah, gündüz günah işleyenin tevbesini kabul etmek için gece elini açıp uzatır. Gece günah işleyenin tevbesini kabul etmek için de gündüz elini açıp uzatır»(217), «Adalet sahibi kimseler, Allah'ın yanında, nurdan minberler üzerinde Rahman'ın sağındadırlar. Allah'ın her iki eli de sağdır»(218). "Kıyamet günü Allah gökleri katlar ve onları sağ eline aldıktan sonra şöyle der: Hükümdar benim, hanı o zalim hükümdarlar? Hani böbürlenenler? Sonra da yerleri sol eline katlar ve şöyle der: Hükümdar benim, hani o zalim hükümdarlar? Hani o böbürlenenler»(219).
«Allah'ın sağ eli, doludur, gece gündüz cömertlik edenlerin in-fakları ondan birşey eksiltmez. Gökleri ve yeri yarattığından bu yana neler infak ettiğini görmediniz mi? Ama bütün bunlar sağ elindekinden bir şey eksiltmiş değildir. Arş'ı da su üzeredir. Diğer elinde ise mizan vardır ve bir aşağı iner, bir yukarı çıkar»(220). Bütün bu hadisler, sahih hadislerdendir.
Beyhaki, şu hadisleri de zikreder • «Allah Âdem'i yarattığında iki eli kapalı olduğu halde ona: Seç hangisini istiyorsun dedi, Âdem de: Gerçi Rabbimin her iki eli de sağ olup mübarektir ama, ben sağ elini seçtim», «Allah Âdem'i yarattığında eliyle sırtını sıvazladı». Beyhakî, bu konuda daha pek çok hadis zikreder ve sonra da şöyle der: Bu ümmetten önce gelenler, bu babta naklettiğimiz âyet ve hadisleri tefsir etmemişlerdir. «Arş'a istiva» ve benzeri haberi sıfatlarla ilgili olarak da aynı şeyi söylemekle birlikte müteahhir bazı âlimlerin görüşlerini de nakleder.
 

Dip Notlar:
209) 38 Sâd, 75
210) 5 Mâide, 64
211) Buhari, Enbiya, 3; Müslim, Kader, 15
212) Buhari, Kader, 11; Müslim, Kader 13; îbn Mâce, Mukaddime.
213) Beyhaki'nin naklettiği hadisler ve görüşler için bk. el-Esmâ ve's Sıfât, Beyrut (tarihsiz), s. 399-421.
214) Buharı, Rikak, 44; Müslim, Sıfatü'l-Münâfikin, 30
215) Ebû Dâvûd, Edeb, 169
216) Buhâri, Enbiya, 7; Müslim, İman, 379
217) İbn Hanbel, IV/395
218) Müslim, İmare, 18
219) Müslim, Mûnâfikûn, 24; Ebû Dâvûd, Sünnet, 19
220) Tirmizî, Tefsir sûre, 5/3; İbn Mâce, Mukaddime, 13