NAMAZIN KIYAMINDA ELLER GÖĞÜS ÜZERİNE BAĞLANIR
حدثنا عبد الله بن مسلمة عن مالك عن أبي حازم عن سهل بن سعد قال كان الناس يؤمرون أن يضع الرجل اليد اليمنى على ذراعه اليسرى في الصلاة
{… Sehl İbnu Sa'd r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v'in zamanında insanlar namazların - ın kıyamın - da, sağ ellerini sol kollarının üzerine koymakla emrolunurlardı.}
Bu hadisi Buharı (740) ve Malik (1/159) rivayet etmişlerdir.
عن بن عباس أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال إنا معشر الأنبياء أمرنا أن نؤخر سحورنا ونعجل فطرنا وأن نمسك بأيماننا على شمائلنا في صلاتنا
{ … İbnu Abbas r.a'dan, şöyle dedi: Resûlullah s.a.v buyurdu ki: Biz Enbiya'lar topluluğu, suhur'u geciktirmekle, iftarda acele etmekle ve namazda da sağ ellerimizle sollarımızı tutmakla emrolunduk. }
Bu hadisi İbnu Hibban : 3.C.1767.N ve Taberani M.Evsat : 1/100 – M.sağir : 1/186 da sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
عن ابن مسعود أنه كان يصلي فوضع يده اليسرى على اليمنى، فرآه النبي صلى الله عليه وسلم فوضع يده اليمنى على اليسرى.
{ … İbnu Mes'ud r.a dan, şöyle : - Bir gün - sol elimi sağ elimin üstüne koyduğum bir halde namaz kılıyordum Resûlullah beni - bu halde - görünce, sağ elimi alıp sol elimin üzerine koydu.}
Bu Hadisi Ahmed ve Ebu Davud :1.C.755.N sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
عن عاصم بن كليب عن أبيه عن وائل بن حجر قال صليت مع رسول الله صلى الله عليه وسلم ووضع يده اليمنى على يده اليسرى على صدره
{ …Vail İbnu Hucr r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v ile namaz kıldım. Sağ elini, sol elinin üstünde göğsünün üzerine koydu.}
Bu hadisi İbnu Huzeyme : 1.C.479.N Beyhaki Süneninde 2.C.2383.N ve Bezzar hasen bir senedle rivayet etmişlerdir.
قال: طاوس عن
كان رسول اللّه صلى الله عليه وسلم يضع يده اليمنى على يده اليسرى ثم يشد بينهما على صدره، وهو في الصلاة.
{ … Tavus mürsel olarak Resûlullah s.a.v'den şöyle rivayet ediyor. Resûlullah s.a.v namazda sağ elini sol elinin üstünde sıkıca tutarak, göğsünün üzerine koydu.}
Bu hadisi Ebu Davud : 1.C.759.N. hasen bir senedle rivayet etmiştir.
- حدثنا عبد الله حدثني أبى ثنا يحيى بن سعيد عن سفيان حدثني سماك عن قبيصة بن هلب عن أبيه قال : رأيت النبي صلى الله عليه وسلم ينصرف عن يمينه وعن يساره ورأيته قال يضع هذه على صدره وصف يحيى اليمنى على اليسرى فوق المفصل
تعليق شعيب الأرنؤوط : صحيح لغيره دون قوله : " يضع هذه على صدره "
{ … Hulbu't-Tai r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v'i namazdan çıkarken, önce sağına sonra soluna selam verdiğini ve bunları - yani ellerini - göğsünün üzerine koyarken gördüm. Yahya bunu, sağı solun üstünde mafsal üzerine koymak olarak tavsif etti. }
Bu Hadisi Ahmed : 5 / 226 . 21460.n da zikretmiş ve Şuayb Arnavudi ise hadise sahih li ğayrihi demiştir.
أخبرنا أبو طاهر نا أبو بكر نا محمد بن يحيى نا معاوية بن عمرو نا زائدة نا عاصم بن كليب الجرمي حدثني أبي أن وائل بن حجر أخبره قال قلت لأنظرن إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم كيف يصلي قال فنظرت إليه قام فكبر ورفع يديه حتى حاذتا أذنيه ثم وضع يده اليمنى على ظهر كفه اليسرى والرسغ والساعد
{ … Asım İbnu Kuleyb'den, şöyle dedi: Babam bana tahdis etti ki: Ona da Vail haber vermiş. Vail İbnu Hucr şöyle dedi: Resûlullah s.a.v'in nasıl namaz kıldığını görmek için ona baktım. Namaza kalktı. Ellerini kulakları hizasına kadar kaldırarak tekbir getirdi. Sonra sağ elini sol elinin üzerine, bileğinin üzerine ve dirseğine yakın olarak koydu.}
Bu hadisi Ahmed : 4 / 318 Nesei 2/126 ve İbnu Huzeyme : 1.C. 480.N sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
NAMAZIN BÜTÜN KIYAMLARINDA EL BAĞLANIR
Namazla alakalı konuşulan konulardan bir tanesi de ; rukudan doğrul-duktan sonra ellerin bağlanıp bağlanmaması konusudur….Bu konu da ilim ehli insanlardan konuşanlar olmuş ve bazıları bağlanması gerekir demişler,bazıları ise bağlanmaz diye fetva vermişlerdir…. Dolayısıyla konu ile ilgili iki farklı görüş ortaya çıkmıştır.
Ama delille ve islam’ın ortaya koyduğu kaide ve kurallarla hareket etmeyi kendilerine şiar edinenler ise ellerin bağlanması gerektiğini savunmuş ve bunu da delillendirmişlerdir…. Dolayısıyla delille hareket ettiğini söyleyen bir Müslümana düşen de , bu konudaki delilleri araştırıp onlara uygun hareket etmesidir…. Çünkü islam’da birbirine zıt iki şey olmaz. Bu şekilde görülen ne kadar mevzu varsa,unutmayınki bunun sadece bir tanesi ve delile dayalı olanı doğrudur.
Mevzu ile alakalı doğrunun güzel anlaşılmasını ümid ederek ,kısa bir izah yapmayı uygun görüyorum.
Bilindiği gibi kıyam,namazın içerisindeki ayakta duruş şekline verilen bir isimdir. Bunu öğrenmek isteyenler,namazın tarifi ile alakalı hadisleri dikkatlice gözden geçirmeleri gerekir…. Bu konuyu araştıranlar şunu açıkça göreceklerdir ki İslam, namazın içerisindeki gerek ilk ayakta duruş şekline olsun ve gerekse ruku’dan doğrulduktan sonraki duruş şekline olsun kıyam ismini vermiştir….. Üzerinde ihtilafa düşülen husus rukudan sonraki halin ne olduğu hususu olduğundan dolayı, ben bir çok delilin içerisinden sadece bir iki tanesini zikrederek buranın adının da kıyam olduğunu isbat etmek istiyorum….
“ Sahabe buyuruyorlar ki : Resulullah ruku’dan başını kaldırıp “ semial-lahu limen hamideh “ dediği zaman , o anlını yere koyuncaya kadar biz kıyam’da dikilirdik,sonra ona uyardık. “
Müslim : 2.c.474/199.N
“ … Huzeyfe r.a şöyle anlatıyor : “ …………. Resulullah s.a.v ile beraber namaz kıldım……… Ruku’da subhane rabbiyel azim dedi.Rukusu da ilk kıyamı gibi uzun sürdü.Ruku’dan başını kaldırınca da semiallahu limen hamideh dedi. Ruku ile secde arasındaki bu kıyamı ise rukusundan biraz daha kısa idi ……… “
Nesei : 3.c.1664.N
Değerli Müslüman şimdi dikkat et ! eğer rukudan doğrulduktan sonraki halin adı kıyam ve Allah resulü s.a.v de, namazının kıyamında ellerini bağlamış ise bize düşen ne olur ?... Yani biz de namazımızın kıyamında ellerimizi bağlamamız gerekmez mi ?
Eğer gerçekten delille hareket ettiğini iddia ediyor isen ,Allah resulü s.a.v’in şu hadisi şeriflerini iyice düşün, üzerinde dikkatlice dur ve ondan sonra karar ver.
....... حَدَّثَنَا عَلْقَمَةُ بْنُ وَائِلٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا كَانَ قَائِماً فِى الصَّلاَةِ قَبَضَ بِيَمِينِهِ عَلَى شِمَالِهِ .
“ … Vail İbn Hucur r.a dan. Şöyle dedi : Resulullah s.a.v’i namaz’da kıyam’da iken,sağ eli ile sol elini kabzettiğini gördüm. “
Nesei : 2.c.887.N – Ahmed : 4/316 – Dare Kutni : 1/1089.N
“ … Vail İbnu Hucr r.a'dan, şöyle dedi: Resûlullah s.a.v'i namaz için tekbir aldığı vakit, ellerini kulakları hizasına kadar kaldırdığını ve sonra ruku'ya giderken ve sonra Semiallahu limen hamideh deyip rukudan kalkarken de aynı şeyi yaptığını ve namazda da - yani namazının kıyamında da - sağ eliyle sol elini tuttuğunu gördüm. “
Bu hadisi Ahmed : 4/318 – 18392.N da hasen bir senedle rivayet etmiştir.
İkinci zikredilen Hadis'i Şerife eğer dikkat ederseniz, Resûlullah s.a.v’in, gerek iftitah tekbirinden sonraki kıyamında ve gerekse ruku'dan sonraki kıyamında ellerini göğsünün üzerine bağladığını göreceksinizdir. Çünkü göğüs üzerine el bağlama olayı, eğer iftitah tekbirinden sonraki ilk kıya-ma hass olmuş olsaydı, hemen iftitah tekbirinden sonra ellerini göğsünün üzerinde bağladı diye ifade edilmesi gerekirdi. Ama dikkat edilirse bura-da ; el bağlama olayı İftitah tekbirinden hemen sonra zikredilmeyip, ruku'dan sonra zikredilmiştir. Yani,bu hareketi tek isim adı altında, ruku'dan kalktıktan sonra namaz’da sağı ile solunu tuttuğunu gördüm demesi, ellerin iki yerde de bağlandığını isbat eden açık ve net bir ifadedir.
Zaten - bir önceki hadisi şeriften de anlaşıldığı gibi - asıl olan da budur. Çünkü o hadiste Allah resulü s.a.v’in : “ Namazın kıyamında iken,sağ eli ile sol elini kabzettiği anlatılmaktadır “ Dolayısıyla ;
“ Lafzın hususi olduğuna delalet eden bir karinesi olmadığı müd-detçe,her lafız umum ifade eder.” Kaidesi gereyince, kıyam her iki duruşunda adıdır ve her ikisinde de ellerin bağlanması gerekir.
İkinci bir hususta : Rukudan kalktıktan sonra ellerin salıverileceğine dair zayıf’da olsa bir rivayetin mevcud olmadığıdır…. Öğleyse bu konuda yapılacak en güzel şey ; Resulullah s.a.v’in yaptığı gibi namazımızın kıyamında – ki bu ister ilk kıyam olsun ister rukudan sonraki kıyam olsun fark etmez – ellerimizi göğsümüzün üzerine bağlamaktır.
NAMAZDA ELLERİ GÖBEĞİN ALTINA BAĞLAMANIN SAHİH OLMADIĞI BABI
Namazda elleri göbeğin altına bağlama ameli, senedi zayıf olan rivayetlere dayanmaktadır. Hanefilerin ameli bu zayıf rivayetler üzeredir.
Halbuki Hanefi ulemasından, Umdet'ul-Kari sahibi Ayni ve Nasbu'r-Raye sahibi leyle'i r.h bu rivayetin isnadının sahih olmadığına kaildirler. İleride zikredeceğimiz gibi hadis ulemasının cumhuru da bu rivayetin zayıflığında ittifak etmişlerdir. Resûlullah s.a.v sabit olan amel, elleri göğsün üzerine koymaktır.
حدثنا محمد بن محبوب، ثنا حفص بن غياث، عن عبد الرحمن بن إسحاق، عن زياد بن زيد، عن أبي جحيفة أن عليّا رضي اللّه عنه قال: [من] السنة وضع الكف على الكف في الصلاة تحت السرة
{ … Ebu Cuheyfe'den, şöyle dedi : Ali r.a namazda sünnet olan,sağ eli sol elin üzerinde göbeğin altına koymaktır dedi.}
Bu hadisi Ahmed 1/110 ve Ebu Davud : 1.C.756.N zayıf bir senedle rivayet etmişlerdir.
Bu hadis Ebu Davud'un İbnu'l-Arabi nüshasından başka nüshalarında sabit değildir.
Ve senedinde, Abdurrahman İbnu İshak El-Kufi El- Vasili vardır.
Ebu Davud, ahmed İbnu Hanbel'in İshak için zayıf dediğini işittim dedi.
Ebu Talib, Ahmed İbnu Hanbel'den naklederek İshak hiç bir şey değildir, hadisi münkerdir dedi. Edduri, İbnu Main'den, İshak zayıf dır dedi.
İbnu Saad, Ya'kub İbnu Süfyan, Ebu Davud, Nesei ve İbnu Hıbban, İshak için zayıfdır dediler.
Buhari " fihi nazar " (onda şübhe vardır) dedi.
İbnu Huzeyme, İshak'ın hadisiyle amel olunmaz dedi.
Ebu Hatim, İshak'ın hadisi münkerdir, onunla amel olunmaz dedi.
Beyhaki, İshak hadis de metruk'tur dedi.
Ve yine senedinde, Ziyad İbnu Zeyd El-A'sem El-Kufi vardır ki:
Ebu Hatim onun için meçhuldür dedi. Ziyad 'in Ebu Davud'da bir tek hadisi vardır. O da yukarıda Ali r.a'dan olan rivayetidir.
Hanefilerin delillerinden olan başka zayıf bir rivayet :
حدثنا مسدد، ثنا عبد الواحد بن زياد، عن عبد الرحمن بن إسحاق الكوفي، عن سيار أبي الحكم، عن أبي وائل، قال: قال أبو هريرة: أخذُ الأكفِّ على الأكفِّ في الصلاة تحت السرة.
قال أبو داود: سمعت أحمد بن حنبل يضعف عبد الرحمن بن إسحاق الكوفي.
{ … Ebu Vail'den, şöyle dedi Ebu Hureyre r.a namazda ellerin vaziyeti, biri öbürkünün üzerinde göbeğin altına koymaktır dedi.}
Bu hadisi Ebu Davud : 1.C.758 n. zayıf bir senedle rivayet etmiştir.
Bu rivayetin senedinde de Abdurrahman ibn İshak el-Küfi vardır. Terceme'i hâlini yukarıda zikrettik.
Yine onların delillerinden başka bir zayıf rivayet.
حدثنا محمد بن قدامة يعني ابن أعين عن أبي بدر، عن أبي طالوت عبد السلام، عن ابن جرير الضبي، عن أبيه قال: رأيت عليّا رضي اللّه عنه يمسك شماله بيمينه على الرسغ فوق السرة.
قال أبو داود: وروي عن سعيد بن جبير "فوق السرة" وقال أبو مجلزٍ: "تحت السرة" وروي عن أبي هريرة وليس بالقوي.
{ … İbnu Cerir, babasından Ali r.a'nun sağ eli ile sol bileğini tutarak göbeğinin üzerine koyarken gördüğünü haber verdi.}
Bu hadisi Ebu Davud : 1.C.757.N zayıf bir senedle rivayet etmiştir.
Bu rivayetin senedinde de Ali r.a'dan rivayet eden Cerir Ed-Dabbi vardır ki. Ali R.A.'dan rivayeti bilinmiyor.
Ebu davud şöyle dedi : “ Said bin Cübeyr’den göbeyin üstünde,Ebu Miclez’den ise “ göbeyin altında “ diye rivayet edildi. Ebu Hureyre’den de rivayet edildiyse de bunlar kuvvetli değildir.
Ebu Davud : 1.C.757.N
Yukarıda da görüldüğü gibi, Meşhur Hadis âlimlerinin ittifakı ile, Hanefılerin delilleri olan " göbek altına veya üstüne " el bağlama rivayetleri zayıfdır. Ve sağlıklı olmayan bu rivayetlerle de amel edile-miyeceği açık bir gerçektir.
Ebu Hanife R.H a tabi olduklarını iddia eden arkadaşlara, İbnu Abidin’in haşiyesi 1/63 de Ebu Hanife’ye isnad edilen şu sözü hatırlatmakta faide görüyorum : " Hadis sahih oldu mu, işte benim mezhebim odur."
Aklı selim olan kişiye, İmam'ının bu sözü kâfidir.
İşin garip yönü ; Hanefi mezhebine tabi olduklarını söyleyen bütün bayanlar ellerini göğüs üzerine bağlarlar. Halbuki Allah resulü s.a.v namazı tarif ederken kadın erkek ayırımı diye bir şey yapmamıştır. Bunu yaptığını iddia edenler varsa,bunun delilini getirmeleri gerekir.
Öyleyse şu soruyu sormak gerekir ; “ acaba Hanefi mezhebine tabi olduklarını söyleyen bu hanımlar neden ellerini göğüsleri üzerine bağlıyorlar ? Yani hangi delile dayanarak bunu uyguluyorlar ? “
TACUDDİN EL - BAYBURDİ
|
