|
5. Allah, başlangıcı olmayan “kadîm”, bitişi olmayan “daîm”dir.
6. Allah, fenâ’ya uğrayıp yok olmaz.
7. Ancak O’nun dediği olur.
Kadîm, “kendinden başka herşeyden önce olan” demektir.
“Fenâ’ya uğrayıp yok olmaz” demek, “ne helâk olur ve ne de kaybolur” demektir.
“Kadîm”, Allahu Teâla’nın isimlerinden değildir. Bundan kasıt, O’nun hiçbir şeyden gelmediği, varlığının evveli, başlangıcı olmadığıdır. Hem O, sonu olmayacak biçimde “Daîm” ve “Bâkî”dir. İşte bu, Allahu Teâla’nın şu sözünün anlamıdır:
“İlk ve son olan O’dur!” (el-Hadîd: 57/3)
“İlk=Evvel”, kendisinden önce hiçbir şey olmayandır. “Son=Âhir” ise, ondan sonra hiçbir şeyin olmadığıdır. Bunu Allah Rasûlü -Sallallahu Aleyhi Vesellem- de şöyle açıklamıştır: “Fena bulup yok olmaz” demek, Allahu Teâla’nın buyurduğu gibi; “Yer üzerindeki her şey yok olucudur. Ancak celal ve ikram sahibi Rabbinin yüzü bâki kalacaktır.” (er-Rahman: 55/26-27) demektir.
“O’nun yüzü hariç her şey helâk olucudur.” (el-Kasas: 28/88)
Allahu Teâla’nın yarattıkları fenâ bulur. O, onları yok eder; ancak kendisi ebedî kalır. O her şeyin yok olmasından sonra, yine bâkîdir. “Ancak O’nun dilediği olur.” Allahu Teâla dilediğine gücü yetendir.
“Fakat, Allah dilediğini yapar.” (el-Bakara: 2/253)
Allahu Teâla bir işi dilediği zaman, bütün yarattıkları onu istemeseler de onu yaratır. Eğer Allah bir şeyi dilemediyse, insanların hepsi bir olsa onu varedemezler. İşte bu, hiçbir zaman gecikmeyen kadere bağlı “kevnî irade”dir. Bu evrende meydana gelen hayır ve şer, ancak O’nun dilemesiyle olur. O’nun iradesine kimse galebe çalamaz. Allah neyi istemişse o olur. Neyi de istememişse o olmaz. Bunun delilleri gerçekten sayılamayacak kadar çoktur.
8. Hayaller ve kavrayışlar Allah’ı idrak edemez. Yani her ne kadar düşünülürse düşünülsün, düşünceler O’na ulaşamaz.
9. Allah, insanlara benzemez. Hiçbir yaratılmış O’na benzemez.
10. Hayy’dir (diridir), ölmez; Kayyûm’dur, uyumaz; daimdir ve herşeyi kuşatıcı ve gücü yetendir. Her şeyi korur. Kâim’dir.
Allahu Teâla’yı yarattıklarından hiçbirisi gerçek bir biçimde ilmiyle kavrayamaz. Allah -Azze ve Celle-, “O’nu hiçbir bilgi ile kuşatamazlar” (Taha: 20/110) buyurmaktadır. Zanlar, düşünceler, hayaller ve tasavvurlar O’nu idrak edemez. Yarattıklarından hiç kimse O’nun zâtının sırrını bilemez. Zira O, yarattıklarından hiçbirisine ne zatında, ne isimlerinde, ne sıfatlarında ve ne de fillerinde benzemez. O’nun misli gibi yoktur. O ölümcül de değildir:
“(Yer) üzerinde olan her şey fanidir. Celal ve ikram sahibi olan Rabb’inin yüzü ise bâkîdir.” (Rahman: 55/26-27)
“O’nun yüzünden başka her şey helak olucudur.” (el-Kasas: 28/88)
“Sen, ölümsüz ve daima diri olan Allah’a güvenip dayan.” (el-Furkan: 25/58)
O, daima diridir. Ölüm O’na ulaşamaz. O Kayyûm’dur. O ne gaflete düşer, ne de O’nu uyku tutar. Yoksa evrenin tüm dengeleri alt üst olur. Aksine O bütün mülküne sahip ve herşey O’nu yücelticidir. Bununla da, Allah’ı yarattıklarına benzeten Müşebbihe (Allah’ı mahlukata benzetenler)’ye bir cevap verilmiş olur. Halbuki bunu söyleyenler kâfir olur.
11. Allah, ihtiyacı olmadan yaratır; yardım almadan, sıkıntı hissetmeden rızık verir. Yorgunluk duymaz.
12. Korkusuz olarak öldürür, zorluk görmeden yeniden yaratır.
Allahu Teâla, yarattıklarını, onlara ihtiyacı olduğundan veya onlardan bir yardım talep etmek dileğiyle yaratmamıştır. Onları ancak kendisine ibadet etsinler diye yaratmıştır:
“Ben, cinleri ve insanları ancak Bana ibadet etsinler diye yarattım.” (ez-Zariyat: 51/56)
Allahu Teâla insanlara, cinlere, kuşlara, vahşi hayvanlara, mü’minlere, kâfirlere, isteyene istediğini verdiği halde, mülkünden hiçbir şey eksilmez. Göklerin ve yerin sevk ve idaresi O’nun elindedir. Yarattıklarını korkuya kapılmadan öldürür:
“Nefisleri zamanı gelince Allah öldürür.” (ez-Zümer: 39/42)
“O’nun hükmüne engel olacak yoktur.” (Ra’d: 13/41)
“(Allah) yaptığından sorumlu olmaz, onlar (insanlar) ise sorumlu tutulacaklardır.” (el-Enbiya: 21/23)
Kıyamet günü ölüleri O diriltir:
“İnkâr edenler yeniden diriltilmeyeceklerini iddia ettiler. De ki: Hayır, Rabb’im adına andolsun ki, siz, muhakkak yeniden diriltileceksiniz. Sonra mutlaka yaptıklarınızdan haberdar edileceksiniz. Bu, Allah’a çok kolaydır.” (et-Teğabûn: 64/7)
“Rabb’imiz! Sen şüphesiz ki insanları kendisinden şüphe olmayan günde yeniden bir araya getireceksin!” (Âl-i İmran: 3/9)
Allahu Teâla Kıyamet günü, insanları öldükten sonra yeniden yaratır. Bu O’na zor değildir. Yeryüzünü öldükten sonra gökyüzünden su indirerek diriltip bitkilerle donatan Allah, insanları öldükten sonra yeniden diriltmeye de gücü yetendir:
“İşte biz ölüleri böylece yeniden çıkarırız. Umulur ki düşünüp ibret alırsınız.” (el-A’raf: 7/57)
Onları ilk kez yaratan, öldürdükten sonra da ruhlarını tekrar bedenlerine döndürmeye kâdirdir. Bu, O’na çok daha kolaydır.
Allahu Teâla ezelîdir ve ebedîdir. Diridir, ölmez. Her şeye gücü yetendir. Mahlukatı, O’nun ilminden, O’nun bildirdiklerinden başka hiçbir şeyi kavrayamazlar. O’nu ne bir uyku ve ne de bir uyuklama tutabilir, O’na yaptığından sorulmaz, bilakis O hesaba çeker.
1. Kadîm Allah’ın isimlerinden midir?
2. “Sadece O’nun istediği olur” ne demektir?
3. Allah’ın iradesinde ortağı var mıdır?
|
