|
Tahrif: Lügatte tahrif, bir şeyi, bir kelâmı aslî durumundan ziyade etmek veya eksilterek bozup değiştirmektir.
Ta’til: “Atal”dan alınmıştır. “Atal” da, bir şeyi boş koyup terketmektir. Istılahta, akide dilinde “Muattıl” deyince, Allah’ın isimlerini ve sıfatlarını işlevsiz kılmak suretiyle inkâr etmek anlaşılır. İmam Ebu Hanife şöyle dedi: “Doğudan bize iki habis (pis, kötü) rey geldi. Birincisi Cehmiyye’nin görüşü, ikincisi de müşebbihe’nin reyi.(Bağdadi, Tarihu’l-Bağdad, c: 13, sh. 164)
Temsil: Allah’ın sıfatlarını mahlukatın sıfatları gibi kabul etmek demektir. Buna aynı zamanda “teşbih” denir. Allah’ın sıfatlarını mahlukatın sıfatlarına benzetme demektir. Allah, teşbihi Şura: 42/11’de, “O’nun benzeri hiç bir şey yoktur” diye reddetmiştir. Selef alimleri Allah’ın sıfatlarını ne temsil ediyorlardı, ne de ta’til ediyorlardı.
Tekyif: “Tekyif”ten şu anlaşılır. İster fiili, ister Zâtî olsun Allah’ın sıfatlarının mahiyeti, keyfiyeti hakkında yorum yürütmektir. Oysa, Ehl-i Sünnet’e göre, Allah’ın sıfatlarını bilmek gerekir, fakat keyfiyeti hakkında herhangi bir fikir ileri sürmek caiz değildir. Tekyifi inkâr, sıfatların inkârı değildir.
|
