|
İrade iki bölümdür:
1 - Kevni (Tekvini) İrade,
2 - Dini (Teşrii, şer'i) İrade.
- Kevni (Tekvini) İrade: Yüce yaratıcının sonradan var ettiği, yarattığı bütün mahlukatta var olan tabiattır, fıtrattır, doğal vasıflardır. Yaratılmışların hepsi bu doğal kanunlar içinde hareket ederler. Hiçbir mahluk kendisi için yaratıcı tarafından tesbit edilen karakter ve tab dışına çıkamaz.
- Dini (Teşrii, şer'i) İrade: Yüce yaratıcının, sevgi ve rızasına uygun emirlerini, dini kural ve yasa içine alan iradesi; yani, yaratıcının, yarattığından yapmasını istediği, irade ettiği şeylerdir. Onun irade ettiği her şey iman ve iyi ameller çerçevesine girmektedir.
- Yüce Allah Kevni (Tekvini) İrade hakkında şunları söylemektedir kitabında:
“Allah bir kimseyi hidayette tutmayı irade buyurursa, onun gönlünü İslamiyeti kabul edici bir biçimde açar; bir kimseyi de sapıklık içinde tutmayı irade ederse, onun gönlünü daraltarak, hidayete kapalı tutar ve böyle bir adam, İslamı kabul etme konusunda, o kadar zorlanır ki, sanki göğe çekiliyormuş gibi olur. İşte böylece Allah, iman etmeyenlere pislik verir.” (Enam: 125)
Nuh Aleyhisselam kendi kavmine şöyle söylemişti:
“Eğer Allah sizi helak etmeyi dilemişse, ben sizin iyiliğinizi arzu etmiş olsam bile, bu hayırlı çalışmalarını size bir fayda sağlamaz!” (Hud: 34)
Bir başka ayeti celile:
“Allah bir kavmin kötü olmasını diledi mi, artık onu reddedecek, geri çevirecek bir güç yok. Onlar için Allah'tan başka hiçbir yardımcı ve dost yoktur.” (Ra'd: 11)
- Dini (Teşrii, şer'i) İrade hakkında da Yüce Allah mealen şöyle buyurmaktadır:
“İçinizden her kim Ramazan ayına ulaşırsa, orucunu tutsun; kim de hasta ise, yahut bir sefer yolunda ise, tutmayabilir. Ama başka günlerde, tutmadığı günler için, aynı gün sayısınca kaza etsin. Allah sizin için kolaylık murad eder, güçlük istemez.” (Bakara: 185)
“Allah size taşıyamayacağınız bir güç iş yüklemez, ama iyice temizlenmenizi ve üzerinizdeki nimetinin tamamlanmasını diler. Öyle ki şükredesiniz” (Maide: 6)
Nikah hakkında neleri helal neleri haram ettiği konusunu açıklarken, şunları ilave etmektedir yüce Allah mealen:
“Allah size, bilmediklerinizi açıkça bildirmek, sizi sizden evvelkilerin yollarına iletmek, tevbelerinizi kabul etmek ister. Allah herşeyi bilici ve yapıcıdır.” (Nisa: 26)
“Allah sizin tevbelerinizi kabul etmek ister. Şehvetlerine uyanlar ise sizin sapıklığa düşmenizi, eğri yollarda yürümenizi arzu eder.” (Nisa: 27)
“Allah sizin yükünüzü hafifletmek ister. Zaten insan da çok zayıf olarak yaratılmıştır.” (Nisa: 28)
Yüce Allah, Resulünün zevcelerine neyi helal ve neyi haram ettiğini bildirdiği ayetlerde şöyle buyurmaktadır mealen:
“Ey Ehl-i Beyt! Hak Teala sizden ancak, her türlü kirliliği gidermek, sizi tertemiz yapmak irade eder.” (Ahzab: 33)
Bu iradenin manası şöyledir:
Allah size, sizin üzerinizden her türlü kirliliği giderecek ve sizi tertemiz hale getirecek şeyleri emretmektedir.
Demek ki, bir kimse, Allah'ın emirlerine uyar, gerekli biçimde yaşarsa, her türlü pislikten arınır ve tertemiz olur.
Ama, O'na isyan eden, pisliğin ve günahın bataklığında kalır.
|
