İDDETLE ALAKALI KONULAR
KOCASI ÖLMÜŞ HAMİLE KADININ İDDETİ
{ … Abdurrahman b. Avf’ın oğlu Ebu Seleme şöyle dedi :Ebu Hureyre İbni Abbas’ın yanında oturuyor iken ona bir adam geldi. 0 kişi İbni Abbas’a : Kocasının ölümünden kırk gün sonra doğuran kadın hakkında bana fetva ver dedi. İbni Abbas : Bu kadının iddeti iki iddetin en uzun olanıdır dedi. Ebu Seleme ben : { ...Hamile olanların iddetleri yüklerini bırakmalarına kadardır......} [ TALAK : 4 ] ayetini okudum. Ebu Hureyre : Ben de kardeşimin oğlu - yani Ebu Seleme - ile beraberim dedi. İbni Abbas uşağı Kureyb’i Ümmü Seleme’ye gönderdi. Ümmü Seleme r.a şöyle dedi : Sübey’a el-Eslemiyye gebe iken kocası öldürüldü. Ve Sübey’a kocasının ölümünden sonra kırkıncı gecede doğurdu. Müteakiben kendisiyle evlenilmek üzere talip olundu. Rasulullah s.a.v’de nikah ettirdi. Ebu Senabil b. Ba’kek de onu isteyenler arasında idi..... }
Buhari (4909-Ter:4886) Müslim (1485/57) Malik (2/590/86) Nesei (3512-3513) Tirmizi (1194) Darimi (2/165-166) İbni Hibban (4296) İbn Carud (762) Tayalisi (1593) Beyhaki (7/429) Ahmed (6/312) Albani : 21 13- İrva
İbni Abbas r.a nun hadisi şerifte, iki iddetin en uzunu derken, Bakara Suresindeki { İçinizden ölenlerin, geriye bıraktığı eşleri, dört ay on gün – bekleyip – kendi-lerini gözetlerler..... } BAKARA : 234 Ayet’i kast ediyor.
{ … Abdullah b. Abdullah b.Utbe b. Mes’ud şöyle tahdis etti : Ubeydullah’ın babası Abdullah b. Utbe, Ömer b. Abdullah b. Erkam’a bir mektup yazıp; ona Sübey’a bintü’l-Haris el-Esleminin yanına gitmesini, kendisinden hadisini ve hamileliği hakkında fetva istediği vakit Rasulullah’ın ona söylemiş olduğu sözü sormasını emretti. Bunun üzerine Ömer b. Abdullah Sübey’anın yanına varıp hadisi sorduktan sonra Abdullah b. Utbeye şöyle yazdı : Sübey’a, Rasulullah s.a.v’in Bedir’de bulunmuş sahabelerinden Sa’d b. Havle’nin nikahı altında olduğunu, bu kişinin Amir b. Lüeyy oğullarından olduğunu, kendisi hamile iken kocasının veda haccında vefat ettiğini, kocasının vefatının üzerinden dört ay geçmeden doğurduğunu ve nifas halinden kurtulduğunu, - evlenmek için - kendisine talip olanlara süslendiğini, bu arada Abduddar oğullarından olan Ebu’s-Senabil, Sübey’anın yanına gelip kendisini süslenmiş görerek : “ Ne o, seni süslenmiş olarak görüyorum, zannederim ki nikahlanmayı arzu ediyorsun ? Vallahi sen üzerinden dört ay on gün geçmedikçe evlenemezsin ” dediğini haber verdi. Sonra da : Ebu’s-Senabil o sözleri bana söyleyince, o akşam elbisemi giyinip Rasulullah s.a.v’e gittim ve durumumu kendisinden sordum. Rasulullah s.a.v çocuğumu doğurduğum vakit evlenmemin he- lal olduğunu bana bildirdi, yani istersem evlenebileceğimi bana emretti dedi. }
Müslim (1484/56) Buhari (3991-Ter:3742) Ebu Davud (2306) Nesei (3518) İbni Mace (2028) İbni Hibban (4294) Albani (2113-İrva)
KOCASI ÖLMÜŞ HAMİLE OLMAYAN KADININ İDDETİ
Allah’u teala şöyle buyuruyor : { İçinizden ölenlerin, geriye bıraktığı eşleri, dört ay on gün - bekleyip - kendilerini gözetlerler. Sürelerini bitirince artık kendileri için uygun olanı yapmalarında size bir günah yoktur. Allah yaptıklarınızdan haberdardır.} [ BAKARA : 234 ]
{ … Zeyneb binti Ka’b b. Ucrete dedi ki : Fürey’a binti Malik b. Sinan - bu kadın Ebu Said el-Hudri’nin kız kardeşidir - Zeyneb dedi ki : Fürey’a, Rasulullah s.a.v’e geldi ve Beni Hudre’de bulunan ailesinin yanına dönmek istediğini soruyordu Kocası kaçan kölelerini aramak için peşlerine çıktı. Kadum’un uç tarafına vardığında onlara yetiştiğinde köleleri onu öldürdüler. Fürey’a, Rasulullah’a : Kocam, sahip olduğu bir mesken de bırakmadı,nafaka da bırakmadı bana ,bu sebeple Beni Hudre’de bulunan ailemin yanına dönmek istediğimi sordum dedi. Rasulullah s.a.v : Evet , buyurdu. Fürey’a : Dönüp gittim hücresine varmıştım ki Rasulullah bana seslendi - yahut emretti de başkası bana onun için seslendi - dedi. Rasulullah s.a.v bana : Nasıl demiştin ? buyurdu. Ben de kocam hakkında ona zikrettiğim kıssayı tekrar ettim. Bunun üzerine Rasulullah s.a.v : Kitaptaki iddet süresi tamamlanana kadar kocanın evinde kal,buyurdu. Fürey’a : Kocamın evinde dört ay on gün iddet bekledim. Sonra Osman b. Affan, bana haber gönderip bu - kocası ölüp hamile olmayan kadının iddet - hükmünü sordu. Ben de benimle ilgili hükmü ona haber verdim. Müteakiben Osman bu hükme ittiba edip onunla hükmetti dedi. }
Malik (2/591/87) Şafii (1214-er-Risale) Ebu Davud (2300) Nesei (3528) Tirmizi (1204) Darimi (2/434) İbni Mace (2031) İbn Carud (759) İbni Hibban (4292) İbni Hazm (10/302-Muhalla) Tayalisi (1774) Hakim (2/208) Beyhaki (7/434) Beğavi (2386) Ahmed (6/370-420-421)
KOCASI ÖLEN KADININ İDDET İÇERİSİNDE YAS TUTMASI
{ … Zeyneb binti Ebu Seleme şöyle dedi : Şam’dan Ebu Sufyan’ın ölüm haberi Medine’ye geldiğinin üçüncü gününde, Ümmü Habibe zağferanlı bir koku istedi. Sonra bunu iki yüzüne ve iki koluna sürdü ve : Şüphesiz ben böyle süslenmekten müstağni bir kadınım. Fakat ben Nebi s.a.v’i : Allah‘a ve ahiret gününe iman eden bir kadının, eşinden gayri bir ölü üzerine üç günden fazla yas tutması helal olmaz. Ancak kadın, eşinin ölümü üzerine dört ay on gün yas tutar’ buyurdu. }
Buhari (1280(128 1-1282)Ter: 1207-1208-1209) Müslim (1486/58—1487) Ebu Davud (2299) Tirmizi (1195-Ter: 1208)
{ … Zeyneb şöyle dedi : - Annem - Ümmü Seleme’den şöyle derken işittim : Bir kadın Rasulullah s.a.v’e geldi ve : Ya Rasulallah, kızımın kocası vefat etti. Şimdi ise gözleri rahatsızlandı. Onun gözlerine sürme çekebilir miyim ? dedi. Rasulullah s.a.v : Hayır buyurdu. Kadın iki - yahut üç - kere bu isteğini tekrarladı. Her defasında Rasulullah : Hayır, buyurdu. Sonra Rasulullah s.a.v : Kocası ölen kadının iddeti dört ay on gündür. Cahiliye vaktinde sizden biriniz - bir sene bekledikten sonra - senenin başına geldiğinde bir deve tezeği atardı - ve yastan çıkardı - buyurdu..... }
Buhari (5336-Ter:5435) Müslim (1488/158) Malik (2/596/101) Ebu Davud (2299) Nesei (3542) Tirmizi (1 197-Ter:1210) Darimi (2/1 67) İbni Mace (2084) İbn Carud (768) Ahmed (6/324) Albani (2114- İrva
Bu hadisin izahında Zeyneb şöyle dedi : Cahiliye devrinde kadın kocası öldüğü vakit, üzerinden bir sene geçene kadar evinin en küçük ve en kötü bir odasına girer en kötü elbiselerini giyer, hiçbir koku sürünmez ve süslenmezdi. Sene geçtikten sonra kadının yanına eşek yahut koyun veya kuş cinsi bir hayvan getirilir kadın da o hayvanı kendi vücuduna sürterdi. Kadının vücuduna sürterek ezdiği hayvan artık yaşamaz ölürdü. Sonra kadın odasından çıkar, kendisine verilen deve dışkısını fırlatır atardı. Müteakiben kadın dilediği gibi temizlenmesine,koku sürünmesine vb. süslenmesine dönerdi.
Buhari (5336-Ter:5435) Müslim (1488)
ZİFAF GERÇEKLEŞMEDEN KOCASI ÖLMÜŞ KADININ İDDETİ
{ … Alkame şöyle tahdis etti : İbni Mes’ud’a bir kadınla evlenen, ona mehir tayin etmeyen ve onun yanına girmeden ölen bir kimse - nin karısı - hakkında sorulmuştu. İbni Mes’ud : Kadına noksan ve fazla olmaksızın mehr-i misil vardır. – yani, kadına benzeri ve dengi diğer kadınların mehrinin miktarı kadar mehir vardır. Yine,kocası ölen kadınların iddeti gibi - iddet yapacaktır ve ölen kimsenin mirasından hak alacaktır dedi. Ma’kil b. Sinan el-Eşcei ayağa kalktı ve : Rasulullah s.a.v bizim aramızda bizden Birva binti Vaşık adlı kadın hakkında - senin hüküm vermen gibi - hüküm verdi dedi. Bunun üzerine İbni Mes’ud çok sevindi. }
Nesei (3524) Ebu Davud (2114-2115) Tirmizi (1145) Darimi (2/155) İbni Mace (1891) İbni Ebi Şeybe (3/395) İbni Hibban (1264-Mevarid) İbn Carud (718) Beyhaki (7/245) Abdurrezzak (10898) Ahmed (4/279-280)
BAİN TALAKLA KOCASINDAN BOŞANMIŞ KADININ İDDETİ
Talak’ı bain,bilindiği gibi kişinin eşine bir daha dönme imkanı olmayan talak çeşit-lerinden bir talak çeşitidir.Bu talakla kocasından boşanan kadının iddeti ise Rab-bimizin kerim kitabında buyurduğu gibidir.Allah-u Teala şöyle buyuruyor :
{ Boşanmış kadınlar, üç kur’u – yani üç temizlik vakti - kendilerini gözetlerler. Eğer Allah’a ve Ahiret gününe iman ediyorlarsa, Allah’ın rahimlerinde yarat-tığını gizlemeleri kendilerine helal olmaz.... } BAKARA : 228
ZİFAF GERÇEKLEŞMEDEN BOŞANAN KADININ İDDETİ
Allah’u teala şöyle buyuruyor : { Ey iman edenler, mümin kadınları nikahlayıp da henüz onlara dokunmadan boşarsanız, onların üzerinde sayacağınız bir iddet süreniz yoktur..... } AHZAB : 49
İDDET HALİNDE EVLENEN KADIN İKİ İDDET YAPAR
{ … Ata b. Es-Saib şöyle dedi : Ali r.a den rivayet olunduğuna göre iddet döneminde evlenen bir kadın hakkında : Kadınla evlendiği erkeğin arası ayrılır, kadının fercinden kendisine helal ettiği için erkeğin kadına mehir vermesi gerekir, kadın birinci iddetten ifsat edip bozduğu süreyi tamamlar sonra ikinci evlendiği erkek için de yine iddet yapması gerekir diye hüküm vermiştir. }
Şafii el-Umm : 5/223 - Beybaki : 15540 - Albani el-İrva : 2124
{ … Ali r.a nun bu içtihadının bir benzeri de Ömer r.a dan rivayet edilmiştir. }
Malik : 2/536/27 - Şafii el-Umm : 5/223 - Beyhaki : 15539 - Albani : 2124 - İrva
KADIN İDDET BEKLERKEN İHTİYACI İÇİN DIŞARI ÇIKABİLİR
{ … Cabir b. Abdullah r.a şöyle dedi : Benim teyzem boşanmıştı. Müteakiben o kendi hurmalarını ağaçtan kesmek istedi. Fakat bir kişi onu dışarı çıkmaktan menetti. Bunun üzerine teyzem Rasulullah s.a.v’e geldi ve – bu durumu ona sordu – Rasu-lullah s.a.v : Evet, sen hurmalarını kes. Çünkü senin tasattuk etmen yahut bir iyilik yapman umulur, buyurdu. }
Müslim (1483/55) Ebu Davud (2297) Nesei (3552) Darimi (2/168) İbni Mace (2034) Hakim (2831) Beyhaki (7/436) Ahmed (14451) Albani (2134- İrva)
TACUDDİN EL- BAYBURDİ
|
