İSLAM’DA TİCARİ ORTAKLIK
“ … Abdullah b. Hişam r.a kendini kast ederek şöyle dedi : “ Abdullah b. Hişam, Nebi s.a.v’e yetişmiş ve annesi sahabe kadınlarından Zeyneb binti Humeyd kendisini Rasulullah’a götürmüştü. Annesi : Ya Rasulellah, oğlumla İslam üzere beyat etseniz dedi. Rasulullah s.a.v : “ 0 daha küçüktür “ buyurdu ve başını sıvazlayıp Abdullah’a dua etti.
“ … Zühre b. el-Ma’bed’den dedesi Abdullah b. Hişam kendisini çarşıya çıkarır ve oradan yiyecek şeyler satın alırdı. Bu sırada ona İbni Ömer veya İbni Zübeyr karşı gelirler ve : Satın aldığın şeylere bizi de ortak et, çünkü Nebi s.a.v sana bereketle dua etti derlerdi. Abdullah b. Hişam onları ortak ederdi. Bazı zaman tam bir deve yükü kar ederdi de onu eve gönderirdi.”
Buhari : 2502-Ter:23 14
“ … Selman b. Ebu Müslim şöyle dedi : “... Ben ve benim ortağım elden ele peşin ve veresiye bir şey satın aldım.”
Buhari : 2497-2498-Ter:23 12
MÜSLÜMAN HAK ÜZERE OLAN ŞARTA BAĞLI KALMALIDIR
“ … Ebu Hureyre r.a şöyle dedi : “ Rasulullah s.a.v “ Müslümanlar, hakka muvafık olan şartları üzeredirler “ buyurdu.”
İbnu’l-Carud (637) Ebu Davud (3594) İbni Hibban (1 199-Mevarid) İbni Adiyy (2088-el-Kamil ) Dare kutni (3/279 Hakim (2/449/101) Beyhaki (6/79
“ … Abdullah b. Amr el-Müzen babası ve dedesi tarikiyle söyle dedi : “ Rasulullah s.a.v : “ ….. Müslümanlar islam’ın şartları üzeredirler. Ancak bir haramı hela edici, yahut bir helalı haram edici şart müstesnadır “ buyurdu.”
Tirmizi : 1352 - Albani (5/144-İrva)
ZIMMİ VEYA GAYRİ MÜSLİM İLE ORTAKLIK ETMEK
“ … Abdullah b. Ömer r.a şöyle dedi : “ Rasulullah s.a.v Hayber arazisini, oradan çıkacak mahsulün yarısı yahudilerin olmak üzere, orayı işlemeleri ve ekmeleri için yahudilere verdi . “
Buhari (2499-Ter:23 12) Müslim (1551/2) Ebu Davud (3408) Tirmizi (1383) Darimi (2/270) İbni Mace (2467) Beyhaki (6/113) Ahmed (2/17) Albani (1471-İrva)
ALTIN GÜMÜŞ VE NAKİT PARA’DA ORTAKLIK
“ … Selman b. Ebu Müslim şöyle dedi : “ Ben Ebu’l-Minhal’e elden ele peşin sarraflığı sordum. Ebu’l-Minhal şöyle dedi : Ben ve benim ortağım elden ele peşin ve veresiye bir şey satın aldım. Akabinde Bera b. Azib geldi. Biz ona bunun hükmünü sorduk. Bera şöyle dedi : ben ve benim ortağım Zeyd b. Erkam bunu yaptık ve bunu Nebi s.a.v’e sorduk. Nebi s.a.v : “ Elden ele peşin olanı alınız veresiye olanı terk ediniz “ buyurdu.”
Buhari : 2497-2498-Ter:23 12
KÖLE’DE ORTAKLIK
“ … İbni Ömer r.a şöyle dedi : “ Nebi s.a.v : “ Her kim ortak olduğu bir köledeki kendine ait hisseyi azat ederse, azat eden kimsenin, kölenin bedeli kadar malı varsa, kölenin tamamını azat etmek onun üzerine vacip olur. Adil bir kıymetle kölenin bedeli tayın olunur ; ortaklarına kendi hisseleri verilir ve azat edilen kölenin yolu boşaltılır “ buyurdu.”
Buhari (2503-Tcr:23 14-2315) Müslim (1501/1) Malik (2/772/1) Ebu Davud (3940) Nesei (4713) Tirmizi (1346) İbni Mace (2528) İbni Hibban (121 1-Mevarid) Dare kutni (4/123-124) Beyhaki (6/96) Ahmed (2/2-15) Albani (1522-İrva)
MEYVE AĞAÇLARINDA ORTAKLIK
“ … Cabir r.a şöyle dedi : “ Nebi s.a.v : “ Her hangi birinizin bir arazisi veya hurmalığı bulunursa, satış için onu ortağına arz etmeden satmasın “ buyurdu.”
Nesei (4714) Tirmizi 81312) İbni Mace (2492) Ahmed (3/3 57) Albani (5/373-İrva) ve (2358-Sahiha)
ORTAKLARIN BİRBİRLERİ İLE İSTİŞARESİ
“ … Cabir b. Abdullah r.a şöyle dedi : “ Rasulullah s.a.v : “ Bir kimsenin herhangi bir akar veya hurma da ortağı varsa, ortağına bildirmeden o ortaklık malı satma hakkı yoktur “ buyurdu.”
Müslim (1608/133) Nesei (4714) Tirmizi (1312) İbnu’l-Carud (641) Humeydi (1272) Ebu Yağla (1835) Ahmed (3/307-310-382-397) Albani (5/373-İrva)
“ … Cabir b. Abdullah r.a şöyle dedi : “ Rasulullah s.a.v taksim olunmayan ortaklıkta, akarda ve bahçede şufa hakluna hükmetti ve : “ Ortağına bildirmeden diğer ortağın ortaklık malı satması helal olmaz. Diğer ortak dilerse o malı alır dilerse terk eder. Ortağın biri diğerine bildirmeden kendi hakkını satarsa, diğeri o mala sahip olmaya herkesten daha fazla haklıdır “ buyurdu.”
Müslim (1608/134) Ebu Davud (3513) Nesei (4660-4715) Darimi (2/273-274) İbnu’l-Carud (642) Dare kutni (4/224) Ahmed (3/316) Albani (5/373 - İrva)
MÜSLÜMANLAR ÜÇ ŞEYDE ORTAKTIRLAR
“ … Nebi s.a.v’in Muhacir sahabelerinden bir şahıstan o, şöyle dedi : “ Ben Nebi s.a.v ile beraber üç kere gazve yaptım. Nebi’yi : “ Müslümanlar üç şeyde ortaktır : Otlakta, suda ve ateşte “ buyururken işitiyordum.”
Ebu Davud (3477) Beyhaki 86/150) Ahmed (5/364) Albani (6/7-İrva)
MUDAREBENİN CAİZ OLUŞU
“ … Urve b. Ebu’l-Ca’d el-Barüld şöyle dedi : “ Nebi s.a.v kendisine kurbanlık veya koyun alması için bir dinar verdi. Urve iki tane koyun aldı, onlardan birini bir dinara sattı. Nebi’ye bir dinar ve bir koyun getirdi. Bunun üzerine Rasulullah alışverişinde bereketle dua etti. Urve toprak satın alsa kar elde ederdi.”
Ebu Davud (3384) Buhari (3642-ter.3406) Tirmizi (1258) İbni Mace (24029 Dare kutni (3/10/29-30) Beyhaki (6/112) Ahmed (4/375) İbni Hazm (8/436-437) Albani (1287-İrva)
“ … Zeyd b. Eslem şöyle dedi : “ Ömer b. el-Hattab r.a’nın iki oğlu Abdullah ve Ubeydullah Irak’a giden ordu içerisinde sefere çıktılar. Sefer dönüşünde Abdullah ve Ubeydullah, Ebu Musel-Eşari’ye uğradılar. Ebu Musa o zaman Basra emin idi. Ebu Musa, Abdullah ve Ubeydullah’a merhaba, hoş geldin deyip onları ağırladı. Sonra Ebu Musa onlara : Size faydalı bir iş üzere gücüm yetseydi elbette sizin için onu yapardım dedi. Sonra da : Bilakis, burada Allah’ın malından vardır. Onu müminlerin emirine göndermek istiyordum. Ben onu size borç olarak teslim edeyim. Siz onunla Irak emtiasından bir takım emtia satın alın, sonra onları Medine’de satarsınız. Size vereceğim ana malı müminlerin emirine teslim edersiniz, kar da sizin olur dedi. Abdullah ve Ubeydullah : Bunu çok isteriz dediler. Ebu Musa dediği gibi yaptı ve Ömer’e onlardan malı alması için bir de mektup yazdı. Abdullah ve Ubeydullah Medine’ye gelince emtiaları sattılar ve ondan kar elde ettiler. Onlar Ömer’e ana malı ödeyince,
|
